Notaris loopt tegen de lamp

Er was eens een notaris ergens in het land. Hij werd betrapt op ernstige fouten die hem een tuchtrechtelijke én een strafrechtelijke veroordeling opleverden, ontzetting uit het ambt, respectievelijk negen maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. Wat was hier nu het geval?

De dochter had bewerkstelligd dat haar bejaarde Duitse demente moeder in een verpleegtehuis werd opgenomen. Bij de rechtbank had zij een aanvraag ingediend om benoemd te worden tot mentor en bewindvoerder. Kort na die opname maakte de dochter een afspraak bij onze notaris voor het opmaken van een testament van haar moeder. ‘Een eenvoudig testament gewenst, geen spoed, aldus uw confrère d’Amsterdam! Bewindvoering is 6 dagen geleden aangevraagd.’, schreef zij.

Het testament

De notaris ontvangt de dochter, haar partner (die ook de huisarts was van de moeder) en de moeder enige dagen later. Diezelfde middag wordt het testament van moeder opgemaakt. Daarin wordt de dochter tot enig erfgenaam en executeur-afwikkelingsbewindvoerder benoemd met als reserve de schoonzoon. Later verklaart de notaris, dat hij de moeder enkel die middag heeft gesproken. Voorafgaand had hij met de dochter een concept testament uitgewisseld. De huisarts van de moeder had hem bevestigd dat moeder voldoende compos mentis (bij haar verstand) was.

Het testament is in het Nederlands opgesteld, welke taal de Duitstalige moeder niet machtig was. In het testament heeft de notaris echter opgenomen, dat de moeder de Nederlandse taal voldoende machtig is. De notaris verklaart later aan de moeder in het Duits het testament te hebben uitgelegd. De notaris heeft helemaal niet individueel met moeder gesproken. De dochter en schoonzoon waren steeds aanwezig.

De tuchtrechter

De tuchtrechter was gauw klaar met deze notaris: “De notaris heeft niet met de in dit geval vereiste hoge mate van zorgvuldigheid onderzocht of moeder wilsbekwaam was en of zij haar wil vrij kon vormen en uiten. Juist in een zaak als deze had hij dat wel moeten doen.’ en ‘Notariële kernwaarden als ‘onafhankelijkheid’, ‘onpartijdigheid’ en ‘zorgvuldigheid’ zijn door de notaris op grove wijze geschonden.’. Aanleiding om de notaris uit zijn ambt te ontzetten.

De strafrechter

De strafrechter kwam tot gelijksoortige overwegingen en vond bovendien dat sprake was van valsheid in geschrifte. Het testament was immers geen correcte weergave van zijn daarin weergegeven bevindingen omtrent de wilsbekwaamheid van de moeder en andere voor een testament wezenlijke zaken.

Het vonnis luidde: een voorwaardelijke gevangenisstraf van negen maanden om duidelijk tot uitdrukking te brengen dat gezien de bijzondere positie van de notaris in het maatschappelijk verkeer de betrouwbaarheid van deze functionaris boven iedere twijfel verheven dient te zijn en dat deze notaris met zijn handelen ernstig afbreuk heeft gedaan aan het vertrouwen dat de maatschappij in een notaris mag en ook moet kunnen hebben.

Conclusie 

Uiteraard is dit een uitzonderlijk geval. De notaris heeft evident alle regels overtreden, kennelijk om de dochter (en haar partner) te plezieren. Dat was heel erg fout. Mede gezien de verschillende belangen van de moeder en de dochter had hij meer afstand moeten bewaren tot de dochter.

Deze en vergelijkbare kwesties kom ik ook regelmatig tegen in mijn praktijk. Vaak is het dan al te laat en moet er geprocedeerd worden. Goed advies en adequate begeleiding zijn dan geboden. Heeft u te maken met een (ingewikkelde) erfrechtelijke kwestie? Neem dan gerust contact met mij op!

mr Jean van Zinnicq Bergmann                                                Van Zinnicq Bergmann Advocaten

Advocaat erfrecht                                                                           ‘s-Hertogenbosch